ડુંગળી માત્ર પોષક તત્વોથી સમૃદ્ધ નથી હોતી પરંતુ તે આપણા રોજિંદા જીવનમાં બનાવવામાં આવતા વિવિધ ખોરાકમાં પણ મુખ્યત્વે વપરાય છે. જ્યારે ડુંગળીનો રસ પીવામાં આવે છે, તો તેનાથી વધુ ફાયદો થઈ શકે છે.આપણે સામાન્ય રીતે આપણા ઘરોમાં સલાડ તરીકે ડુંગળીનું સેવન કરીએ છીએ. ડુંગળીનો ઉપયોગ વિવિધ પ્રકારની વાનગીઓ બનાવવા અને શાકભાજીમાં ટેમ્પરિંગ માટે પણ થાય છે. તે જ સમયે ડુંગળી નો ઉપયોગ ખાદ્ય પદાર્થો ખાનારા માટે સારા ખોરાક તરીકે પણ થાય છે. પરંતુ જો ડુંગળીનું સેવન રસના રૂપમાં કરવામાં આવે તો તે આપણને ઘણા ફાયદા આપી શકે છે.
રક્ત પરિભ્રમણ જાળવવું આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ડુંગળીમાં હાજર સલ્ફરનું પ્રમાણ રક્ત પરિભ્રમણને જાળવવા અને આપણા શરીરના તમામ ભાગોમાં જરૂરી માત્રામાં લોહી પહોંચાડવા માટે અસરકારક રીતે કાર્ય કરે છે.આના નિયમિત સેવનથી શરીરની ઇમ્યુનિટી વધે છે અને નબળાઈ તેમજ થાકદૂર થાય છે.
ડુંગળીના રસનું સેવન બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રણમાં રાખવામાં અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. તેમાં હાજર મેગ્નેશિયમની માત્રા બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે ખૂબ મદદગાર માનવામાં આવે છે. તેથી, બ્લડ પ્રેશર માટે ડુંગળીનો રસ વધાર્યો છે તે પ્રથમ સહાય તરીકે લઈ શકાય છે.
જો તમે તમારા વાળને પતનથી બચાવવા માંગતા હોવ તો ડુંગળીનો રસ ખૂબ ફાયદાકારક રહેશે. તેનું એક કારણ એ છે કે ડુંગળીના રસમાં હાજર વિટામિન-બીનું પ્રમાણ વાળને લગતી વિવિધ સમસ્યાઓથી ખોપરી ઉપરની ચામડીને સુરક્ષા આપે છે. તે વાળમાં જરૂરી સીબુમની માત્રા જાળવવા માટે અસરકારક રીતે પણ કામ કરે છે. જો તમે ઇચ્છો, તો તમે તેનો રસ વાળના મૂળમાં પણ લગાવી શકો છો.
બવાસીર(પાઇલ્સ)માં ડુંગળીનો 4-5 ચમચી રસમાં ખાંડ અને પાણી મેળવી નિયમિત રીતે કેટલાક દિવસ સુધી સેવન કરવાથી ખૂન આવવાનું બંધ થઈ જાય છે. ડુંગળીના રસમાં દહીં, તુલસીનો રસ તથા લીંબુનો રસ મેળવી વાળમાં લગાવો તો વાળના ખરવાની અને ડેન્ડ્રફની સમસ્યાથી છૂટકારો મળે છે.
સુકા ફળનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે મેમરી શક્તિને વધારવા માટે થાય છે. જ્યારે ડુંગળીના રસનું સેવન મેમરી પાવર વધારવા માટે પણ અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. આનું એક વૈજ્ઞાનિક કારણ એ છે કે ડુંગળીના રસમાં ઓમેગા -3 ફેટી એસિડ્સ જોવા મળે છે, જે માનવામાં આવે છે કે તે મેમરીની ક્ષમતામાં સુધારો કરવા માટે અસરકારક છે.
બાળકોને અપચાની સ્થિતિમા ડુંગળીના રસના ત્રણથી ચાર ટીપા ચાટવાથી ફાયદો થાય છે. અતિસારની ઉપચાર માટે ડુંગળીને પીસીને દર્દીની નાભિ પર લગાવો અથવા કપડા પર ફેલાવો અને નાભિ પર બાંધી લો.
કિલો ડુંગળીનો રસ, 1 કિલો મધ અને 1/2 કિલો ખાંડ મેળવી ડબ્બામાં પૅક કરી લો. તેનું પંદર ગ્રામનાં પ્રમાણમાં એક માસ સુધી નિયમિત સેવન કરો. આ યોગનાં પ્રયોગથી સેક્સ્યુઅલ ડિઝાયર વધી જશે.
જો કોલેરામા ઉલટી અને ઝાડા થાય ત્યારે કલાકે-કલાકે ડુંગળીના રસમાં થોડુ મીઠુ નાખી પીવાથી દર્દીને રાહત મળે છે. દર ૧૫-૧૫ મિનિટ પછી ડુંગળીના રસના ૧૦ ટીપા અથવા ૧૦-૧૦ મિનિટ પછી ડુંગળી અને ફુદીનાનો એક ચમચી રસ પીવાથી કોલેરાના રોગમા રાહત થાય છે.
જો કાનમા દુ:ખાવો થતો હોય કે સોજો આવી જતો હોય તો ડુંગળી અને અળસીના રસના કાનમા બે ટીપા નાખવાથી રાહત મળે છે. જો કોઈ ભાગ અગ્નિથી બળી જાય તો ડુંગળીને કાપીને અસરગ્રસ્ત વિસ્તારમા તરત જ લગાવી દેવી.
ડુંગળીનો ઉપયોગ ત્વચાની બળતરા ઘટાડવા માટે પણ કરી શકાય છે. આ સિવાય, રસના રૂપમાં તેનું સેવન કરવાથી પણ ખૂબ ફાયદાકારક અસર જોવા મળે છે. ડુંગળીના રસમાં હાજર એન્ટિ-ઇન્ફ્લેમેટરીનું પ્રમાણ તરત જ લોહીમાં ઓગળી જાય છે અને તે શરીરમાં બળતરા અસરગ્રસ્ત વિસ્તારને મટાડવા માટે ખૂબ જ ઝડપથી કામ કરે છે.
નપુંસકતા દૂર કરવા માટે સફેદ ડુંગળીનો રસ, મધ, આદુનો રસ અને ઘીનું મિશ્રણ 21 દિવસ સુધી સતત લેવાથી નપુંસકતા દૂર થઈ જાય છે. 100 ગ્રામ અજમાને સફેદ ડુંગળીનાં રસમાં પલાડીને તડકામાં ત્રણ વાર સુકાવો. સારી રીતે સુકાઈ જતા તેનું ઝીણુ પાવડર બનાવી લો. હવે આ પાવડરનું પાંચ ગ્રામ ઘી અને પાંચ ગ્રામ ખાંડ સાથે સેવન કરો. આ મિશ્રણ 21 દિવસ સુધી લેવાથી શીઘ્રપતનની સમસ્યાથી રાહત મળે છે.
ડુંગળીના રસમાં ખાંડ મેળવીને શરબત બનાવો અને પથરીના પીડિત વ્યક્તિને પીવડાવો. તેને ખાલી પેટે જ પીવો. મૂત્રાશયમાં પથરી નાના-નાના કણોના રૂપમાં બહાર નિકળી જશે. પરંતું એક વાતનું ધ્યાન રાખવું કે તેનું વધુ સેવન ન કરવું.
