શોધકર્તાઓએ કહ્યું કે વિટામીન ઈ નું ઉત્પાદન વધારવા માટે કમ્પ્યુટર મૉડલિંગ અને સેલ્યુલર એન્જીનીયરનો ઉપયોગ કરવો ફાયદાકારક સાબિત થયો. ભારતીય ટેક્નોલોજી (આઈઆઈટી) મદ્રાસના વૈજ્ઞાનિકોએ સૂર્યમુખીના છોડના કોષો વિકસાવ્યા છે, જે સામાન્ય સૂર્યમુખી કરતા દસ ગણા વધુ વિટામિન ઇ ઉત્પન્ન કરી શકે છે. નવી તકનીક વિટામિન ઇના અસરકારક અને કાર્યક્ષમ વ્યાપારી ઉત્પાદન માટે માર્ગ મોકળો કરી શકાય છે. બાયોકેમિકલ એન્જિનિયરિંગ સૂર્યમુખીમાં પ્રકાશિત થયેલા આ અધ્યયમાં જણાવાયું છે કે વિટામિન ઇનું સૌથી સક્રિય સ્વરૂપ ‘આલ્ફા-ટોકોફેરોલ’ શરીરમાં ઉત્પન્ન થતા કેટલાક ઝેરી રસાયણોથી પેશીઓને સુરક્ષિત રાખવામાં મદદ કરે છે, જેને પ્રતિક્રિયાશીલ ઓક્સિજન સ્પેસિએસિસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
સંશોધનકારોના મતે, પ્રયોગશાળાઓમાં રાસાયણિક રીતે સંશ્લેષિત ‘અલ્ફાટોકોફેરોલ’ છોડમાં મળતા તેના કુદરતી સ્વરૂપ કરતાં ઓછા સક્રિય છે, તેથી તેઓએ વિટામિન ઇ ઉત્પાદન વધારવાની તકનીક પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. જેનાથી વિટામિન ઈ નું ઉત્પાદન વધારી શકાય.સંશોધનકારોએ જણાવ્યું હતું કે, ‘સૂર્યમુખીના ફૂલોમાં વિટામિન ઇ પુષ્કળ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. તેના પ્લાન્ટની કામગીરીને ધ્યાનમાં રાખીને, અમે લેબોરેટરીમાં સૂર્યમુખીના છોડના કોષોને બદલીને એક નવો કોષ વિકસિત કર્યો, જે ઝડપથી આલ્ફા-ટોકોફેરોલ ઉત્પન્ન કરી શકે છે. ‘
આવી રીતે કર્યા કોષો તૈયાર.
અધ્યયનમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે સંશોધનકારોએ સૂર્યમુખીમાંથી વિટામિન ઇ ઉત્પન્ન કરનારા જનીનોને અરબીડોપ્સિસ નામના છોડમાં નાખ્યું હતું. કોમ્પ્યુટેશનલ સિમ્યુલેશન દરમિયાન, સંશોધનકારોએ શોધી કાઢ્યું કે આલ્ફા-ટોકોફેરોલનું ઉત્પાદન બંનેમાં જોડાયેલા હોવાથી મોટા પ્રમાણમાં વધ્યું છે.
અભિગમ છે એક નવો દ્રષ્ટિકોણ.
સંશોધનકારોએ જણાવ્યું હતું કે વિટામિન ઇનું ઉત્પાદન વધારવા માટે કમ્પ્યુટર મોડેલિંગ અને સેલ્યુલર એન્જિનિયરિંગનો ઉપયોગ ફાયદાકારક સાબિત થયો. વિજ્ઞાનની ભાષામાં તેને તર્કસંગત અભિગમ પણ કહેવામાં આવે છે. આના દ્વારા, તેઓએ અનુમાનિત કર્યું કે જો અરબીડોપ્સિસ સેલ્સમાં થોડો ફેરફાર કરવામાં આવે તો કયા ઉત્સેચકો વધુ આલ્ફા-ટોકોફેરોલ ઉત્પન્ન કરે છે. જ્યારે સંશોધનકારોએ કોષોમાં એન્ઝાઇમની માત્રા પ્રાયોગિક ધોરણે વધારી ત્યારે, સામાન્ય કોષોની તુલનામાં લેબમાં વિકસિત કોષોએ દસ ગુણા વધારે એલિફેટોકોફેરોલનું ઉત્પાદન કર્યું.
સમય અને પૈસાની બચત.
આઈઆઈટી મદ્રાસના સંશોધનકાર અને મુખ્ય તપાસકર્તા કાર્તિક રમને કહ્યું કે, ‘નવી રીત પરંપરાગત’ હિટ એન્ડ ટ્રાયલ ‘પદ્ધતિઓ માટે ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે કારણ કે આ પ્રક્રિયાથી મૂલ્યવાન સંસાધનો તેમજ સમય અને પૈસાની બચત થઈ શકે છે. ” આ અધ્યયનની સહ-લેખક સ્મિતા શ્રીવાસ્તવે કહ્યું કે, ‘મોડેલ આધારિત તકનીક એક પ્લેટફોર્મ ટેકનોલોજી તરીકે કામ કરી શકે છે જેમાં આપણે કોઈ પણ પ્લાન્ટના બાયોફ્યુઅલન જેવા વંછીત ઉત્પાદક તૈયાર કરી શકીએ છે.
